Uluslararası ilişkiler ve diplomasi iç politika yaklaşımları dışında nezaket, incelik, kelime derinliği içinde ihtiyatlı konuşma ister ve sorunları gizlilikle yönetmeyi ön görür.

Dış politikada temel kural hakkaniyet esasına dayalı, karşılıklı reel çıkarlardır. Güvenilir olmak, güven veren devlet olmak, güvenilir dost müttefik olmak önemlidir.

Türkiye’nin temel yapısı batı değerleri üzerinde kurulmuştur. Akılcılık, tutarlı hareket ve reel gerçeğe dayalı sulh üzerinden diploması yürütmek cumhuriyetin hedefidir.

NATO'YA müracaat eden Finlandiya ve İsveç hükümetine Türkiye’nin veto kullanacağını dile getirmesi üzerinde düşünmek lazım. 18 mayıs 2022 sabahı İsveç ve Finlandiya’nın NATO nezdindeki büyük elçileri NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'e devletlerinin NATO’ya müracaat belgelerini sundular. Akabinde Türk hükümetinin Finlandiya ve İsveç'in NATO’ya baş vurmalarına olumsuz baktığı, veto edeceği yolunda ifadeleri uluslararası camiada yankılanmaya başladı. Türk hükümetince veto konusunda PKK’lı unsurların Finlandiya ve İsveç hükümetlerince desteklendiği, korunduğu yolunda gerekçe öne sürüldü.

Dış politikada haklı olmak veya karşı tarafın haksız olması yeterli değildir. Muhataplarınıza haklı olduğunuzu ve karşı tarafın haksızlığını doğru anlatmanız lazım. İçi boş hamasi söylemlerle iç politika üzerinden duygusallıkla dış politika konularına bakmak, çok tehlikeli ve kaybetme riski yüksek yaklaşımdır. Daha önemlisi muhatabınızın en az sizin kadar "akıllı olduğunu" düşünmeniz ve uzun vadeli çıkarlarınız üzerinden konuya yaklaşım kazandırmanız lazım.

Pazarlık uluslararası ilişkilerin tabiatında olan bir kavramdır. İçinde olduğumuz NATO ittifakında pazarlık eşit ve akıllı biraz da gizlilikle yapılmaktadır. Türk diplomasisinin NATO gibi bir ittifakta üyeler arası ihtilafların aleniyete dökülmeden yapıldığını bilmesi lazım.

İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya alınması batı güvenliğinin yeni bir şekillenmeye doğru gideceğini işaret ediyor.

Finlandiya'nın Rusya ile olan Sınırı 1300 km’dir. İsveç Baltık denizinin en büyük adası Atlantik denizine çıkışı kontrol eden GOTLAND'A sahiptir. Bu yeni konsept Kuzey Avrupa’da batı demokrasilerinin stratejik üstünlüğüne yol açacağa benzemektedir. İsveç Norveç müracaatının, Ukrayna Rus savaşı sırasında gündeme taşımanın ayrı bir anlamı olduğunu yazmama gerek var mı?

Evet, Finlandiya ve İsveç'in NATO’ya müracaatının kendi iradeleri dışında güçlü müttefik ABD’nin teşviki ile olduğu kanaatindeyim. Girişi ABD’nin teşvik ettiği bir durumda Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç'in girişini bloke etmesi ABD unsuru yanında  zor gözüküyor.

İsveç Dış Politika Enstitüsü Başkanı Jan Hellenberg Türkiye’nin veto konusunun çözümü için Biden Erdoğan'ın kolunu bükecek aynı zamanda küçük birkaç şeker verecek. Tabii ki Biden yönetimi bunları gizlilik içinde kapalı kapılar arkasında yapacak diyor.

Burada aynı günlerde Yunanistan Başbakanı Kryakos Miçotakis'i görkemli bir programlarla ABD’de karşılandığını sıcak görüşmelere muhatap edildiğini de ifade ederek Türk hükümetine Yunanistan üzerinden bir şeylerin hatırlatılmak istendiğini, bu yolla ikazda bulunulduğunu ifade etmekte fayda olduğu kanaatindeyim.

Veto noktasında görüşmelerde F35, F16 gündeme gelecek denilse de Türk hükümet yetkililerinin ABD’de şahsi mal varlığı ambargolarının konuşulacağını konuşulduğunu zannediyorum. Bu veto ile Türk liderliği PKK üzerinden direkt Biden'e şahsi mal varlıkları için mesaj gönderiyor.

ABD Başkanı Biden'in dosyasında demokrasi, özgürlük, insan hakları, insan onuru, yargı bağımsızlığı, adil seçim, Meclis’in şahsiyetinin iadesi istekleri de var. Türk liderliğinin geldiği noktada bunları nasıl karşılayacak, karşılama kabiliyeti var mı düşünmek gerekir…

Öte yanda PKK çıkışı ile haklı olduğunu zan ederken haksızlık noktasına da savrulursan ne olur? NATO bünyesinde oluşan krizi iç politikada “Ey Kılıçdaroğlu” diyerek kavga modunda çözemezsin. Zaten bu günlerde İsveç başbakanın Türkiye ziyareti gönül alma kapı açma yolu araması kanaatindeyim.

Türkiye’nin veto edebilecek gücünün olmadığını biz biliyoruz, yönetici hükümet yetkilileri de biliyor… Hükümete bağlı ana akım basın ve TV kanallarının maaşlı konuşmacılarının vetoyu kahramanlık gösterisine taşınması, itibar işareti demeleri boş hayalden ve zaaf kapatmadan başka bir şey değildir. NATO’nun son zirve toplantısı sonuç bildirisinde RUSYA'NIN ÇİN'İN ısrarla hasım ülke olduğu belirlenmişken Türkiye’nin NATO’dan çıkma tehdidi ve Rusya'ya yakınlaşmasının ne maliyet getireceğini yazmaya elim varmıyor.  Zaten yanlış kabadayı politikası üzerinden kaybedilen F35 ileri uçak teknolojisinin maliyeti kısa vadede 20 trilyon dolar. Doların da uzun vade içinde nasıl bir rakama ulaşacağı bilinmiyor.

Uluslararası itibarımızın sıfır seviyesinde gezindiği bu dönemde iç siyaseti konsolide etmek için dış politikayı hesapsız riskler içine atmak akıllı bir iş olmaz ve çok yanlış adım olur. Sonuç olarak Finlandiya ve İsveç'in NATO üyelik adaylığını duygusallıktan uzak Akılcılığı Gerçekçiliği Tutarlılığı esas alan bir değerlendirme yapmak iktidarın karar vericileri için çok önemli bir yoldur.

Batı demokrasilerinde sosyal, siyasi ve ekonomik yapısı içinde yer alma hedefinde olunması Türkiye için önemlidir... Türkiye NATO ittifakının yeniden yapılanmasında sözüne güvenilir GÜVEN Duyulan İTİMAT edilen müttefik olmalıdır. Burada muhalefet birleşenlerinin de korkmadan suskunluğunu bozup iktidarı akla davet etmelerini Türkiye’nin dış politika yaklaşımı SULH İÇİNDE YAŞAMA konseptini öne almalarını tavsiye ederim.

Yarınlara Barış Dostluk üreten bir Türkiye umuduyla selamlıyorum.