UEFA, Merih Demiral’a ceza verebilir mi? 'Sporda İnsan Hakları' alanında uzman Prof. Dr. Gemalmaz’dan 'Bozkurt' işareti açıklaması: UEFA tutarsız kararlar verebiliyor, ifade özgürlüğüne odaklanmalı
05.07.2024
A Milli Takım oyuncusu Merih Demiral EURO 2024’te Türkiye- Avusturya maçında gol sevinci olarak ‘bozkurt’ işareti yapmasının yankıları sürüyor. UEFA’nın açtığı soruşturmada Merih Demiral’a savunma için süre verildi. Milli oyuncu Demiral’a istenen ceza belli oldu. UEFA'nın İsviçreli bir müfettiş görevlendirdiği ve bu müfettişin Demiral için 2 maç men cezası talebinde bulunduğu belirtildi. Peki bu cezanın verilmesi mümkün mü? Bu konuda İstanbul Hukuk Fakültesi öğretim üyesi ve ‘Sporda İnsan Hakları’ alanında çalışması olan Prof. Dr. Burak Gemalmaz, UEFA’nın tutarsız kararları olduğunu ve ceza verme ihtimalinin de bulunduğuna dikkat çekti. Gemalmaz, savunmada ‘ifade özgürlüğü standartlarına odaklanılması gerektiğini vurguladı.
EURO 2024'te son 16 turunda Avusturya'yı 2-1 yenen A Milli Takım'da goller Merih Demiral'dan gelmişti. Demiral'ın attığı gol sonrası bozkurt işareti yapmasının yankıları ise sürüyor. Avusturya maçında bozkurt işareti yapan Merih Demiral'a UEFA tarafından disiplin soruşturması başlatılmıştı. UEFA tarafından disiplin soruşturulması başlanan hareketle ilgili istenen ceza da belli oldu. Milliyet’in haberine göre Demiral’a iki maç men cezası isteniyor. Demiral’ın yarına kadar savunma sunmak için süresi var. Savunmanın nasıl olması gerektiğine dair Spor hukuku uzmanı Prof. Dr. Gemalmaz X hesabından paylaşımda bulundu. Gemalmaz, Avusturya maçında yapılan bozkurt işaretinin ‘siyasi’ olmadığı yönündeki bir savunmanın, UEFA sisteminde sadece siyasi olanlar değil, “sportif olmayan nitelikteki” ve UEFA’nın ve futbolun “itibarını zedeleyen” tüm davranışlar yasak olduğu için faydasız olduğunu belirtti.
Gemalmaz, hangi söz/davranışın “sportif olmayan” veya “itibar zedeleyen” nitelikte olduğu hakkında UEFA’nın çok geniş takdir yetkisi bulunduğunu ve keyfi takdir yetkisi kapsamında problemli gördüğü söz ve davranışları sportif olmayan/itibar bozucu nitelikte sayıp cezalandırabildiğini aktardı.
UEFA, kararlarında tutarsız olabiliyor, AİHM yolu açık
Prof. Dr. Gemalmaz açıklamasını şöyle sürdürdü: “Sportif olmayan/itibar zedeleyen davranışların belirlenmesinde yetkisi keyfi ve neredeyse mutlak olduğu için UEFA tutarsız kararlar verebilmekte, bazı söz/eylemleri cezalandırmazken benzerlerini cezalandırmakta ya da benzer nitelikteki davranışlara farklı cezalar verebilmektedir.
Nitekim daha önce Arnavutluk ve Fransa maçlarındaki asker selamı sebebiyle Türk futbolcular kınama cezasıyla cezalandırılmıştı. Yine kulüp maçlarında yapılan asker selamları için kulüplerin cezalandırıldığı hatırlardadır. Bu nedenle tekerrür hükümlerine de dikkat edilmelidir.
Meselenin diğer boyutu, ırkçı/ayrımcı ifade/hareketlerin ayrı bir disiplin hükmüyle yasaklanmasıdır. Eğer bir ifade/davranış bu minvalde değerlendirilirse ceza ağırlaşır. Irkçı/ayrımcı ifadeler ifade özgürlüğünden ya yararlanamaz ya da normalden daha geniş sınırlanabilir.”
İfade özgürlüğü standartlarına odaklanmalı
Konuya ifade özgürlüğü açısından yaklaşmakta ve buna ilişkin standartları dikkate alarak bir değerlendirme yapmakta fayda bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Gemalmaz, “Bu noktada UEFA’nın (ve benzeri spor örgütlerinin) kararlarında ifade özgürlüğü standartlarını içselleştirmelerine odaklanılmalıdır.
Nitekim UEFA’nın uygulayacağı olası disiplin cezaları sebebiyle nihayetinde İsviçre’ye karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurmak mümkündür (CAS ve İsviçre Federal Mahkemesi silsilesine dikkat). Platini davası UEFA yaptırımından ötürü İsviçre'nin sorumluluğuna örnektir.” dedi.
(Kürsü Haber)